Petitie blijvend veilig en toegankelijk onderwijs

Onderteken de petitie via deze link.

Gehandicapte mensen, oa mensen met een beperking, chronische ziekte, psychische aandoeningen en leerstoornissen, hebben net zoveel recht om gebruik te kunnen maken van onderwijs, of veilig te kunnen werken in het onderwijs als niet-gehandicapte mensen. In de praktijk blijkt dit niet de realiteit. Het regelen van aanpassingen blijkt volgens de instellingen vooral heel ingewikkeld of zelfs onmogelijk. De verantwoordelijkheid voor voorzieningen wordt te vaak bij de gebruiker neergelegd en onderwijsinstellingen voelen hiervoor onvoldoende verantwoordelijkheid.

Tijdens Covid zagen we echter dat de voorzieningen waar gehandicapte studenten al langer om vroegen opeens wel werden ingezet. Het creëren van meer tijd voor opdrachten, of de mogelijkheid om online les te volgen of geven bijvoorbeeld. Op sommige instellingen werd zelfs binnen 24 uur hybride onderwijsvormen opgezet om dit te bewerkstelligen, al kwam veel van de last van de organisatie daarvan compleet op de schouders van docenten terecht.

Nu het mbo en hoger onderwijs weer opengaat, zouden deze hybride onderwijsvormen kunnen blijven bestaan voor de studenten en docenten die risicogroep zijn gedurende covid, en voor de rest van gehandicapte mensen tijdens en na covid maar de realiteit is dat in plaats van toegankelijkheid de norm maken, wordt het weer razendsnel afgebroken. Dit ondanks dat een groot deel van de onderwijsinstellingen hebben aangegeven het VN-verdrag Handicap in de afgelopen jaren te hebben getekend, waarmee ze zich uitdrukkelijk committeren aan het verdrag en beloven aan de slag te gaan met toegankelijkheid. Toch worden risicogroep en gehandicapte studenten en docenten de toegang richting onderwijs weer geweerd.

Wij van Feminists Against Ableism en GeenDorHout, collectieven die strijden voor de rechten van gehandicapte mensen, denken hier anders over. Niet alleen moet bestaande bescherming tegen covid blijven bestaan en uitgebreid worden, nu is ook het moment om door te pakken en bestaande netwerken van toegankelijkheid neer te zetten, te verbeteren en/of uit te breiden op manieren die de draaglast van docenten en studenten verminderen. We hebben een basis gelegd die laat zien dat het kan, laten we hier op verder bouwen en het laten regelen door onderwijsinstellingen zelf ipv individuele docenten. Zodat we niet alleen meer toegankelijkheid hebben in het mbo en hoger onderwijs, maar ook om die toegankelijkheid makkelijk realiseerbaar te maken voor studenten, docenten, en andere medewerkers. De onderwijsinstellingen voelen namelijk onvoldoende verantwoordelijkheid voor het creëren van toegankelijkheid. Daardoor zijn het op dit moment in praktijk de docenten, studenten en andere medewerkers namelijk zelf verantwoordelijk voor het regelen van toegankelijk onderwijs en werk. Dit is helaas een zware last. Toegankelijkheid regelen werpt hoge drempels op voor docent en student.

Bovendien, toegankelijkheid is goed voor iedereen. Iedereen profiteert hiervan. Niet alleen studenten en medewerkers met langdurige aandoeningen, maar ook oudere studenten en medewerkers en degenen met tijdelijke aandoeningen bijvoorbeeld.

Het opbouwen van sociale duurzaamheid creëert een veilige omgeving waar iedereen in kan groeien.

De volgende lijsten bevat een opsomming van voorzieningen die voor gehandicapte mensen aanwezig moeten zijn om onderwijs inclusief, veilig en toegankelijk te maken en te houden. Deze dingen zouden geregeld moeten worden door de overheid en mbo en hoger onderwijs zelf, zodat de druk niet op de schouders komen te liggen van docenten en studenten zelf. Ook moet de overheid met een duidelijk plan komen om toegankelijkheid gelijk te trekken over alle instellingen heen.

Eisen specifiek gericht op bescherming voor covid voor risicogroep-studenten en -docenten, en immuungecompromitteerden die onvoldoende bescherming krijgen via het vaccin. Deze eisen komen voorlopig niet te vervallen, totdat veiligheid gegarandeerd kan worden.

Testen voor toegang óók voor gevaccineerden (ivm doorbraak infecties die bij Delta vaak voorkomen), die 24 uur geldig zijn (obv OMT advies).
Algehele mondmasker plicht (dus niet alleen in de gangen) met goed geregelde medische uitzondering voor wie dit nodig heeft.
Goede ventilatie gericht op virus preventie, niet conform bouwbesluit. Zie hier: https://eenvandaag.avrotros.nl/item/rivm-baseert-ventilatiebeleid-scholen-op-voorschriften-bouwbesluit-maar-dat-is-hier-nooit-voor-bed/
Handhaven anderhalve meter.
Dat er bij looproutes (eenrichtingsverkeer voor covid) rekening gehouden wordt met veilige routes voor rolstoelers (bijv. passeer punten in smalle gangen e.d.), en dat looproutes ook rekening houden met blinden en slechtzienden.
Er moet beleid komen over de omgang met risicogroepen en hybride onderwijs in de pandemie. Dat kan en mag niet van de goodwill (of de vrije tijd) van de docent afhangen. Hybride onderwijs vraagt om structurele ondersteuning en doorlopende kennisontwikkeling.

Eisen gericht ook op andere vormen van toegankelijkheid

Ondersteuning (= tijd en geld) om goed bimodaal onderwijs in te richten.
Plug en play toegankelijke tools die je kan inzetten in het onderwijs. Door duidelijk te maken voor docenten welke tools toegankelijk te gebruiken zijn voor bijvoorbeeld mensen met schermlezers of exclusief werken met een toetsenbord, wordt toegankelijkheid faciliteren gemakkelijker. Zo verlagen we de drempel voor docenten om hun hybride/digitale onderwijs toegankelijk aan te bieden.
Toegankelijkheid moet een verplicht onderdeel worden van BKO (basiskwalificatie onderwijs) e.d. worden, de leergang die alle docenten uiteindelijk moeten volgen (bijv. hoe richt je toegankelijk onderwijs in, hoe maak je powerpoints en pdfs toegankelijk etc.). Cursussen over toegankelijkheid moeten verplicht worden voor docenten en zij moeten hier uren voor krijgen (nu is het vaak vrijwillig).
Er moet beleid komen op de universiteiten, hogescholen en MBO’s over hoe zij concreet invulling geven aan VN verdrag Handicap. Huidige diversiteitsoffices hebben veelal geen mandaat. Waar ze er niet zijn moeten er mensen komen in de organisatie die oa macht hebben om op basis van beleid maatwerk te kunnen leveren voor studenten en docenten. Waar die mogelijkheid er wel is moet er gekeken worden wat deze mensen nodig hebben om beter hun werk te doen.
Ruimtes moeten worden ingericht op bijv. rolstoelen. Dit is nu vaak niet het geval. De toegankelijkheid voor rolstoelen moet in alle gebouwen verbeterd worden, niet alleen voor studenten, maar ook voor gehandicapte docenten en staf.
De zitplekken moeten verbeterd worden, deze zijn vaak ontoegankelijk en ronduit pijnlijk voor gehandicapte mensen met onzichtbare aandoeningen en dikke mensen. Ze zijn oa vaak erg klein en hard, en ze bieden weinig beenruimte.
Er moeten ruim voldoende liften zijn, en genoeg, bruikbare en toegankelijke toiletten. Ook dit is vaak te weinig, bijvoorbeeld omdat deze als opslagruimte gebruikt worden of standaard op slot zitten.
Rustruimtes voor alle studenten, docenten en ondersteunend personeel die dit nodig hebben om weg te kunnen stappen van de drukte.
Digitaal lesgeven en krijgen moet permanent mogelijk worden voor wie dit nodig heeft, hetzij regelmatig, hetzij incidenteel in geval van noodgevallen. In overleg met student en docent kan maatwerk geregeld worden in wat online gebeurt en wat op locatie gebeurt. Dit maakt onderwijs toegankelijker voor gehandicapte mensen. Er moet geen aanwezigheidsplicht meer gelden. Ook moet de mogelijkheid er zijn lessen terug te kijken. De docenten moeten voldoende ondersteuning krijgen bij de organisatie hiervan.
Het volgen van onderwijs op afstand mag niet worden afgerekend als minderwaardig. Studenten mogen niet benadeeld worden bij het volgen van digitale lessen. Digitaal onderwijs moet van een gelijkwaardig niveau zijn als on campus onderwijs.
Meer tijd krijgen of tempo aanpassen, uitstel krijgen, regelen dat je dingen in kleinere groepen/zelfstandig/groepen zelf mag uitkiezen zijn dingen die effectiever geregeld moeten kunnen worden als iemand dit nodig heeft.
Voldoende pauzemomenten zijn van belang voor alle studenten en docenten. Het is dus van belang dat hier voldoende tijd voor wordt ingericht binnen het onderwijs.
Er moet een concrete oplossing voor de docenten komen die nu een paar jaar bij de ene en dan bij de andere uni moet werken omdat er geen vaste contracten worden aangeboden. Deze docenten moeten elke paar jaar opnieuw solliciteren, netwerken opbouwen en hun eigen accommodaties regelen . Dit is een onevenredig grote belasting van elk personeel, in het bijzonder van bijvoorbeeld gehandicapte docenten. Ook moet de werkdruk omlaag. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat de werkdruk op universiteiten structureel veel te hoog is. Daarmee sluit je sowieso mensen uit met een beperking, mensen met zorgtaken, een gezin, etc.
Er moet een medewerker komen die in gesprek gaat om te inventariseren over aangepast onderwijs. Er moet meer ruimte zijn voor overleg, online of live, te kijken wat er bij iemand past. De faculteiten en instituten moeten beter contact onderhouden met de in toegankelijkheid gespecialiseerde organisaties binnen de instelling.
Het is van belang dat voorzieningen regelmatig worden geëvalueerd, zodat duidelijk is of het bestaande aanbod afdoende is of dat uitbreiding/intensivering wenselijk is. Daarnaast is het belangrijk dat onderwijsinstellingen zich blijven ontwikkelen op het gebied van toegankelijk onderwijs, bijvoorbeeld door middel van (internationale) experts en best practices.
Om tot een werkelijk inclusief onderwijsveld te komen, is het van het grootste belang dat ervaringsdeskundigen betrokken zijn bij de besluitvorming op alle niveaus. Dit vraagt om een betere vertegenwoordiging van gehandicapte studenten, docenten en ondersteunend personeel. Het is van belang dat deze groepen met elkaar in contact kunnen treden, dus het stimuleren van focus/klankbordgroepen en disability netwerken is zeer aan te raden. Het is van belang dat betrokkenen bij deze netwerken worden gecompenseerd (financieel dan wel in fte) voor hun expertise en betrokkenheid en dat er voldoende ondersteuning beschikbaar is.
Universal Design for Learning (UDL) is een goed ontwikkelde onderwijsbenadering die het hoger onderwijs toegankelijker en inclusiever maakt voor alle studenten, inclusief gehandicapte studenten. Het is wenselijk dat er een aanbod wordt ontwikkeld waarmee in-house onderwijsspecialisten en docenten handvatten aangereikt krijgen om UDL in hun onderwijspraktijk toe te passen.